Çok fazla spor adet düzensizliğine ve kısırlığa yol açabilir

Çok fazla spor âdet düzensizliğine ve kısırlığa yol açabiliyor… ​Kadın Hastalıkları Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Betül Kalay’ın verdiği bilgilere nazaran atlet olan yahut sistemli olarak çok antrenman yapan bayanlar, atletik amenore geliştirme riski altında. Ağır antrenman kaynaklı âdet görememe yahut âdet düzensizliği problemleri ise çocuk sahibi olmak isteyen bayanları sadece kısırlık değil, tıpkı vakitte yüksek kan kolesterol, kemik yoğunluğu kaybı ve erken yaşlanma problemleri ile karşı karşıya bırakıyor… 

Bayan Hastalıkları Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Betül Kalay, çok fazla antrenman yapmanın, doğurganlığı etkilediğini ve kısırlığa yol açtığını söyledi. Op. Dr. Betül Kalay, genç ve sağlıklı bayanları yakından ilgilendiren antrenman ve kısırlık bağlantısı hakkında şu bilgileri verdi:

“Basitçe söz etmek gerekirse, çok formda idman yapıyorsanız ve gereğince yemiyorsanız, bu âdet (regl) döngüsünde en az üç aylık periyot kaybına yahut yılda sadece birkaç kere ortaya çıkabilen sistemsiz, ağır âdet devirlerine neden olabilir. Bu, atletik amenore (regl olmama) olarak bilinen epey yaygın fakat az bilinen bir durumdur. Bu sorun çok fazla antrenman yapılmasından kaynaklanır.”

Atletik amenore nedir?

Amenore, regl periyotlarının olmamasıdır. Atlet olan yahut nizamlı olarak çok antrenman yapan bayanlar, atletik amenore geliştirme riski altındadırlar. İdmanla ilgili hormonların ve düşük beden yağ düzeylerinin, seks hormonlarının (östrojen ve progesteron) çalışma halini etkilediği düşünülmektedir.

Atletik amenore nedenleri

Bayan Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Betül Kalay’dan aldığımız bilgilere nazaran atletik amenore, aşağıdakileri içerebilen çok antrenmanla ilgili bir dizi faktörden kaynaklanabiliyor:
 

• Düşük beden yağı düzeyleri: Kadın bedeni, şayet makul bir beden yağ yüzdesinin altındaysa regl olmaz.
• Antrenmanla ilgili hormonlar: Egzersiz, bedenin beta endorfinler ve katekolaminler üzere belli hormonları salgılamasını sağlar. Bu hormonların yüksek düzeylerinin östrojen ve progesteronun çalışma biçimini etkilediği düşünülmektedir.
• Duygusal gerilim: Ağır/güçlü, olumsuz hisler hipotalamusu etkileyebilir.
• Sistemsiz yeme: Süratli diyet yapma ve öğün atlama.

Kimi spor tipleri atletik amenore için yüksek risk taşıyor
 

Op. Dr. Betül Kalay, birtakım spor çeşitlerinin çok fazla yapılmasının atletik amenore problemine yer hazırladığını belirtiyor. Buna nazaran atletik amenore, aşağıdaki üzere çok ağır spor yapan bayanlarda daha yaygın görülüyor:
 

• Bale
• Basketbol
• Bisiklet sürmek
• Jimnastik
• Uzun uzaklık koşu
• Yüzme

Tedavi edilmeyen atletik amenorenin uzun vadeli komplikasyonları

Ağır antrenman kaynaklı âdet görememe yahut

• 1. Doğurganlığın azalması: Bayanlar sistemli regl periyotları geçirmezlerse gebe kalma mümkünlüğü daha düşük olur, lakin atletik amenore; nizamlı regl periyoduna dönüldüğünde uzun vadeli doğurganlık üzerinde hiçbir tesire sahip değildir.
• 2. Yüksek kan kolesterol düzeyleri: İyi kolesterolün (yüksek yoğunluklu lipoprotein yahut HDL) makûs kolesterole (düşük yoğunluklu lipoprotein yahut LDL) oranındaki östrojenle bağlantılı bir düşüşten kaynaklanır.
• 3. Kemik yoğunluğu kaybı: Bu, osteopeni (düşük kemik yoğunluğu, lakin osteoporoz olacak kadar düşük değildir) yahut osteoporoza (kolayca kırılan kırılgan kemikler) neden olabilir, bilhassa de yaş nedeniyle en yüksek kemik yoğunluğuna şimdi ulaşılmamışsa.
• 4. Erken yaşlanma: Cilt, düşük östrojen düzeyleri nedeniyle esnekliğini kaybeder.

Atletik amenore (âdet görememe ve âdet düzensizliği) nasıl anlaşılır?

Bir tabibin atletik amenore teşhisi koyması için, evvel belli üreme bozuklukları üzere öteki tüm mümkün nedenlerin ortadan kaldırılması gerekir.

Teşhis için gerekli testler

• İdrar yahut kan testi olabilen hamilelik testleri
• Genel sıhhati denetim etmek ve göğüsler ve kasık kılı üzere öteki cinsel özelliklerin gelişip gelişmediğini görmek için fiziki muayene
• Jinekolojik geçmiş ve kullanılan kontraseptif teknikler dahil tıbbi geçmiş
• Hipotalamus, hipofiz bezi ve yumurtalıkların nasıl çalıştığını denetim etmek için hormon testleri
• Üreme sisteminin bilgisayarlı tarama / denetimlerini ve ultrasonlarını içerebilen öbür taramalar

Atletik amenore (âdet görememe ve âdet düzensizliği) tedavi edilebilir mi?
Atletik amenore için tedavi seçenekleri şahsa bağlıdır, lakin şunları içerebilir:

• Daha az idman yapmak yahut ağır olmayan sporları seçme
• Beden yağ ölçüsünün iki yahut üç kilo artırılması
• Diyet değişiklikleri ve azaltılan antrenman şayet sistemli regl kanamasının geri dönmesine neden olmazsa, kombine oral kontraseptif hap yahut hormon tedavisine başlanması
• Kalsiyum ve günlük kilojullerin artması üzere diyet değişiklikleri yapma
• Kemik gücünü artırmak ve osteoporozu önlemek için kalsiyum desteği alma
• Sorun bir yeme bozukluğu ise danışmanlık alma.