Çalışan bayanların büyük bir kısmı çalışma hayatlarının rastgele bir evresinde cinsel tacize maruz kalıyor. İşyerinde cinsel taciz olaylarının kanıksadığı da artık bir gerçek. Son vakitlerde bayana yönelik erkek şiddetinin artması, cinsel taciz olaylarındaki erkek ve bayan davranış modelini yine tartışmaya açtı.
Hukuksal bağlamda cinsel taciz, cinsiyet ayrımcılığıyla ilgili bir bahis. Kadın-erkek eşitliğinin sağlanma derecesi ile işyerinde cinsel taciz olayları ortasında direkt irtibat var. Ne yazık ki ülkemiz cinsiyet ayrımcılığının önlenmesi konusunda Avrupa ve ABD’nin çok gerisinde. Ülkemizin mevcut toplumsal ve kültürel yapısı göze alındığında toplumda cinsel tacizle ilgili bir şuur olduğundan kelam edemiyoruz. Tüzel durum da toplumsal yapıdan farklı değil. Cinsel tacizle ilgili yargı kararları epeyce sonlu.
İşyerinde cinsel taciz
Az sayıdaki araştırma bayanların yaşadıkları cinsel taciz olaylarını yargıya intikal ettirme hamasetini göstermek bir yana itiraf dahi edemediklerini gösteriyor. Klasik erkek anlayışında bayanların erkeklerin cinsel muhtaçlıklarını karşılamak için varolduğu algısı var ne yazık ki. İşyerinde bayana cinsel tacizde bulunan erkek, aslında bayanın işyerindeki işlevini geri plana atıp, bayanın kendince asıl işlevine vurgu yapmak ve bayanı cinsiyeti üzerinden pasifize etmek istiyor. Cinsel taciz aslında erkeklerin bayanlar üzerindeki güç gösterisi. Cinsel tacizde bulunan erkeklerin genelde bayana nazaran daha güçlü konumda olması bu görüşü destekliyor. Tacizci erkekler iş yerindeki güçlü konumlarını cinsel zevk elde etmek ismine berbata kullanıyor ve bayanın kişiliğine, kimliğine, cinsiyetine yönelik akında bulunabiliyorlar.
Taciz mağduru olmak açısından ise; bayanın fiziğinin, yaşının, mesleğinin değer arz etmediği, bunlar yerine bayanın içinde bulunduğu çeşitli statülerin belirleyici olduğu görülüyor. Örneğin dul, boşanmış yahut yalnız yaşayan bayanlar, ekonomik zahmet çeken ve iş hayatında tecrübesiz bayanlar, düşük fiyatlı, düşük eğitimli ve devamlılık arz etmeyen işlerdeki bayanlar, erkeklerin sayıca daha ağır olduğu işyerlerindeki ve klasik erkek işi kabul edilen işlerde çalışan bayanlar daha fazla tacize gaye olabiliyor.
Pekala bayanlar neden susuyorlar?
Bayanların taciz konusundaki sessizliğinin öncelikli nedeni yanlış anlaşılma korkusu. “Dişi köpek kuyruk sallamazsa erkek köpek peşinden koşmaz” kelamına beden veren tacize, erkeği cesaretlendirerek bayanın yol açtığı biçimindeki toplumsal yargı nedeniyle bayanlar suçlanmamak için susmayı tercih ediyorlar. Ayrıyeten mesai arkadaşları tarafından dışlanma korkusu, aile ile yaşanabilecek problemler, utanç duyma ve işle ilgili mesleksel pürüzlerle müsabaka korkusu da bayanları susmaya yöneltiyor.
Yaşadığı cinsel tacizi yöneticisine aktarma cüreti gösterebilen nadir sayıdaki bayanın karşılaştığı ikinci büyük sorun ise yöneticinin bahse kayıtsızlığı. Nitekim de çoklukla işyeri yöneticileri cinsel tacizin değerli bir sorun olduğunun farkında değiller. Bu üslup olaylarda tacize uğrayan bayana tavsiyede bulunmayı tercih edip, rastgele bir yasal süreç yapmayan yönetici sayısı bir epey fazla. Ya da taciz cürmünün failinin cezalandırılması yerine bayan personelin yerinin/bölümünün değiştirilmesi bir tedbir olarak uygulanabiliyor. Bunun ne derece adaletsiz olduğundan bahsetmeye gerek bile yok. Bu türlü bir sonucun bayanın mesleğini ve ilerleme talihini olumsuz etkilediği de açık.
İşyerinde cinsel tacize uğradığınızda haklarınızı öğrenmek için tıklayın.
İş yerinde cinsel taciz olaylarıyla çaba için neler yapılabilir?
Öncelikle yöneticilerin cinsel tacizin değerini kavraması ve bu stil davranışlara taviz göstermemesi gerekiyor. Çalışanlar hizmet-içi eğitim programlarıyla cinsel tacizin değeri ve tesirleri konusunda eğitilmeli. İş yerlerinde tacizle ilgili şikayet prosedürleri oluşturulması ve yöneticilerle çalışanlar ortasında açık bir bağlantının sağlanması değerli. İşyerlerinde gerçek manada cinsel tacizin önlenmesi, lakin bu mevzuda patronun sorumluluğunun caydırıcı müeyyidelerle tesis edilmesi ile mümkün olabilir.
İş yerinde cinsel tacizle uğraş konusunda yasal platformda ABD’nin Avrupa’nın epey önünde olduğunu söyleyebiliriz. Bunun en önemli nedeni ABD’deki feminist akımlarının, feminist hukuk kanısının, bayan hakları ile ilgili olarak yapılan çalışmaların ve bu mevzuda faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşlarının ağır çalışmaları ve Amerikan medyasının bahse gösterdiği ilgi. Bu somut örnek bize gösteriyor ki, sivil toplum kuruluşlarının cinsel tacizin önlenmesinde kıymetli bir işlevi var. Mevzuyu daima kamu oyunun gündeminde tutmak, tartışmak, siyasi iradeye aktif tedbirler alma zorunda bırakmak manasında STK’lar üzerine büyük misyonlar düşüyor.
Şunun unutmamak gerekir ki; cinsel taciz bayanın onurla çalışma hakkına karşı bir tehdittir. Bu nedenle bu tehdidin bertaraf edilebilmesi için yasal düzenlemeler dışında kadın-erkek eşitliğine alışılmamış geleneklerin kırılması, anlayışların değiştirilmesi gerekiyor.
Bir yanıt bırakın