Balkanlarda ve Türkiye'de Ortadoğu ve Asya'nın birtakım bölgelerinde kutlanan bahar bayramlarından biri olan Hıdırellez geleneği ve Hızır'ın kökeni hakkında pek çok farklı görüş mevcut. Bunlardan kimileri inanışın Mezopotamya ile Anadolu kültürlerine ilişkin olduğu tarafında. Kimileri ise İslamiyet öncesi Orta Asya Türk kültür ve inançlarına ilişkin olduğu yolunda. Kimi bölge ve kültürlerde Hıdrellez tarihi, kışın bitişi ve sıcak günlerin başlangıcı olarak da kabul ediliyor. Fakat Hıdırellez'in bir diğer ehemmiyeti vardır ki, bu pek çok inancın buluştuğu noktadır. İşte Hıdırellez gecesinin değeri ve inanışa nazaran dilek dileme ritüelinin ayrıntıları…
Ruz-ı Hızır (Hızır günü) olarak isimlendirilen bu gün ile ilgili inanışa nazaran Hızır, ömür suyu yani “ab-ı hayat” içerek ölümsüzlüğe ulaşmıştır. Bilhassa baharda beşerler ortasında dolanarak, bolluk ve sıhhat dağıtır. Bu nedenle Hıdırellez gecesinde dileklerimizi kağıtlara müellif ya da çizer, gül ağacının tabanına gömer ve dileğimizin gerçekleşmesi için sabahın erken saatlerinde akan suya atarız.
Hızır'a atfedilen özelliklerin kimileri:
– Kalbi pak insanlara yardım eder.
– Uğradığı yerlere bolluk, rahmet, zenginlik sunar.
– Hastalara şifa verir.
– Bitkilerin yeşermesini, hayvanların üremesini, insanların kuvvetlenmesini sağlar.
– İnsanların bahtlarının açılmasına yardım eder.
– Uğur ve kısmet sembolüdür.
– Mucize ve keramet sahibidir.
Hıdırellez'de dilek dileme ritüelinin birtakım değerli detayları vardır. Bunlar yöreden yöreye değişebilse de en yaygın olan dilek dileme ritüeli şöyledir:
HIDIRELLEZ'DE DİLEK NASIL TUTULUR?
– Kişi dileğinin küçük bir simgesini hazırlar. Örneğin maddi bolluk diliyorsa bu bir bozuk para olabilir. Kişinin dileğinin fotoğrafını bir kağıda çizmesi de yaygın bir uygulamadır. Hatta dilek bir kağıda yazı ile bile yazılabilir.
– Dilekler hazırlandıktan sonra kişi havanın kararmasını bekler ve hava karardıktan sonra dileklerini bir ip ya da kırmızı kurdele ile bir gülün koluna asar.
– Birebir akşamın sabahına yanlışsız dilek sahibi uyanarak gül kısmından dileklerini alır ve sonra bunları gülün tabanına gömer ya da bunları alıp denize ya da göle atar.
– Artık Hızır'ın yardımcı olması ve dilenenlerin gelecek Hıdrelleze kadar gerçekleşmesi beklenir.
Bir yanıt bırakın