1989 yılında kabul edilen Dünya Çocuk Hakları Günü, farkındalık yaratmak için her yıl 20 Kasım'da kutlanıyor. Haklar, 18 yaşın altındaki tüm çocukları kapsıyor. Kanuni ve ahlaki olarak tüm çocukların doğduğu andan itibaren sahip olduğu eğitim, barınma, sıhhat, yaşama; fizikî, ruhsal ve cinsel sömürüye karşı muhafaza hakları olarak belirlenen kozmik bir kavram olan Çocuk Hakları, her yıl 20 Kasım tarihinde, toplumsal farkındalık yaratmak için Dünya Çocuk Hakları Günü olarak kutlanıyor.
Çocuk Hakları Sözleşmesi'nin oluşumu 1924 Cenevre Çocuk Hakları Bildirgesi ve 1959 Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Bildirgesine dayanır.
Bildirgeler, çocukların çıkarları istikametindeki özel ve kamusal nitelikteki teşebbüsler açısından o günden bu yana kılavuz fonksiyonu görür. Devletler tarafından kabul edilir lakin uyulmadığı takdirde bağlayıcılığı ve yaptırımı bulunmayan ilan edilmiş genel unsurlardır. Kontratlar ise kendisine taraf olan devletleri bağlar ve yasa niteliği taşır. Bu nedenle Çocuk Hakları'nın da bağlayıcı bir kontrat ile teminat altına alınması gerekliliği doğmuştur.
Çocuk Hakları'na dair Birleşmiş Milletler Kontratı, memleketler arası hukukta Çocuk Hakları'nın tanınması ve korunmasına dair en kapsamlı düzenlemeyi içeren metindir. BM Genel Kurulu'nun oy birliği ile kabul ettiği kontrat metni, 26 Ocak 1990 yılında imzaya açılmış ve 2 Eylül 1990 yılında mukaveleyi onaylayan devletlerle yürürlüğe girmiştir.
Türkiye'de 14 Eylül 1990 yılında BM Genel Merkezi'nde toplanan “Çocuklar İçin Dünya Zirvesi”nde mukaveleyi imzalamış fakat kontrat fakat Aralık 1924 yılında Meclis'ten geçerek yürürlüğe girmiştir.
Mukavele, Dünya Çocuklarının İnsan Hakları Yasası sayılır ve 18 yaşına kadar olan tüm insanları çocuk olarak niteler. Onların yaşama, korunma, gelişme ve iştirak haklarını teminat altına alır. Özel ilgi ve eğitim gerektiren çocuklar için de özel düzenlemeler ve kararlar öngörülür.
Çocuk haklarına dair bugüne dek hazırlanmış en kapsamlı ve eksiksiz evrak olan Kontrat, ayrıyeten bu haklara memleketler arası alanda yasa gücü kazandıran da birinci evraktır. İnsan hakları ile ilgili memleketler arası antlaşmalar ortasında en kısa vakitte yürürlüğe giren evrak özelliği taşır.
Bu mukaveleyle çocukların içinde bulunabilecekleri her bir özel durum (istismar edilmiş olma, çalışan çocuklar, mülteci çocuklar, savaş mağduru çocuklar, husus bağımlılığı gibi) ayrıyeten düzenlenmiştir.
Mukavele, kozmik standartları düzenler, bağlayıcı güce sahip hukukî bir metindir.
Çocuk haklarını daha ayrıntılı incelemek gerekirse, başlıkları şu biçimde açıklayabiliriz:
1. Çocukların sıhhat ve yaşama hakkı. Sıhhat hakkının temeli yaşama hakkıdır. Sağlıklı büyümek, kendi sıhhatine itina göstermek ve sağlıklı bir hayat sürdürmek için sahip olduğu bir haktır. Bu manada çocuk haklarına nazaran her çocuk ulaşılabilir en yüksek sıhhat standartlarından yararlanabilmeli, gerekli tedavi iyileşirme hizmetleirden faydalanabilmelidir.
2. Çocukların eğitim hakkı: Dünyanın her bölgesinde tüm çocukların en değerli haklarından biri. Çocuğun eğitilmesi, kültürlü ve donanımlı bir birey olarak yetiştirilmesi için öngörülen şartların sağlanmasını gerektirir. Bu hakkından yoksun bırakılan çocuk, topluma yahut ülkesine yararlı bir birey olamaz. Bu manada çocuğun eğitim hakkından yoksun bırakılması maddelerce onaylanmış bir hatadır.
Çocuk Hakları Sözleşmesi'ne nazaran her çocuğun temel haklarına ek olarak nüfus kütüğüne kayıtlı olma, isim, vatandaşlık, anne-babasını bilme ve anne-babası tarafından bakılma hakkı vardır.
Bir yanıt bırakın